Οι δικηγόροι βρίσκονται… στα χαρακώματα ενόψει του νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Τις επόμενες μέρες αναμένεται να συνεδριάσουν τα όργανα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ), προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για την στάση του σώματος αναφορικά με τις προτεινόμενες αλλαγές. Ο ΔΣΑ έδωσε στη δημοσιότητα κείμενο που περιλαμβάνει τα 25 σημεία των βασικών αλλαγών που φέρνει ο νέος ΚΠολΔ, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που έφερε το υπουργείο Δικαιοσύνης σε δημόσια διαβούλευση.
Το Δελτίο Τύπου του ΔΣΑ
Προκειμένου να συμβάλουμε στην ενημέρωση των συναδέλφων, με το παρόν σημείωμα παρουσιάζουμε όσο γίνεται πιο συνοπτικά και εύληπτα τα βασικά σημεία που αλλάζουν στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας βάσει του σχεδίου νόμου που ανήρτησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης σε δημόσια διαβούλευση.
Τις επόμενες μέρες θα συνεδριάσουν τα όργανα του Δικηγορικού Συλλόγου, προκειμένου να υπάρξει εκτενέστερη ενημέρωση, αλλά και να ληφθούν αποφάσεις για την στάση του σώματος αναφορικά με τις προτεινόμενες αλλαγές:
(1) Προθεσμία επίδοσης για όλα τα δικόγραφα: Όχι μόνο στην νέα τακτική, αλλά σε όλες τις διαδικασίες οι αγωγές πρέπει να επιδίδονται εντός 20 ημερών από την κατάθεσή τους.
(2) Όλες οι δικάσιμοι πρέπει να προσδιορίζονται μεταξύ 6ου και 7ου μήνα από την κατάθεση της αγωγής (ή μεταξύ 9ου και 10ου μήνα σε περίπτωση ανάγκης επίδοσης στην αλλοδαπή). Αυτό ισχύει και για την νέα τακτική: και σε αυτές θα παίρνουμε δικάσιμο με την κατάθεση της αγωγής.
(3) Χαλαρώνουν οι προϋποθέσεις ορισμένου της αγωγής; Κατά την διατύπωση του νέου άρθρου 216 ΚΠολΔ, η έκθεση των γεγονότων στην αγωγή μπορεί να μην είναι πια «σαφής» και η περιγραφή του αντικειμένου της διαφοράς μπορεί να μην είναι πια «ακριβής».
(4) Ενιαιοποίηση προθεσμιών προτάσεων-προσθήκης: Με εξαίρεση τις υποθέσεις της τακτικής διαδικασίας, παντού επιβάλλεται ο κανόνας: Οι προτάσεις στην έδρα, η προσθήκη εντός 5 εργασίμων ημερών από την συζήτηση. Επαναφέρεται το καταργημένο άρθρο 269 ΚΠολΔ.
(5) Εισάγονται προθεσμίες για την έκδοση δικαστικών αποφάσεων μέσα στον ΚΠολΔ. Κατά το νέο άρθρο 307 οι δικαστικές αποφάσεις πρέπει να εκδίδονται εντός 6 μηνών γενικώς, 4 μηνών στην εκουσία δικαιοδοσία και 1 μηνός στα ασφαλιστικά. Αν ο δικαστής διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να τηρήσει την προθεσμία, οφείλει να ενημερώσει τον Προϊστάμενο του Δικαστηρίου για τους λόγους της καθυστέρησης και τον επιπλέον χρόνο που χρειάζεται που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 2 μήνες την αρχική προθεσμία (1 μήνα επί ασφαλιστικών μέτρων). Ο προϊστάμενος με την σειρά του οφείλει να διαβιβάσει την ενημέρωση στον Άρειο Πάγο και στον Επιθεωρητή και να ενημερώσει τους διαδίκους περί της καθυστέρησης και την νέα προθεσμία. Κατά το νέο άρθρο 144 ΚΠολΔ οι προθεσμίες ορίζονται ως «υποχρεωτικές» και για τους δικαστές, ενώ η τήρηση των προθεσμιών αυτών επιχειρείται να διασφαλιστεί και με πειθαρχικά μέτρα κατά των δικαστών που δεν τις τηρούν.
(6) Εισάγεται η Διάταξη τόσο στην τακτική διαδικασία (στο άρθρο 237), όσο και στις λοιπές διαδικασίες (με το νέο άρθρο 227). Η Διάταξη είναι ένα μέσο προδικαστικού ελέγχου. Με αυτή επιδιώκεται η συμπλήρωση τυπικών ελλείψεων, αλλά και η συμπλήρωση της ποσοτικής αοριστίας των εισαγωγικών δικογράφων, καθώς και η απόρριψη της αγωγής σε περίπτωση μη θεραπεύσιμης αοριστίας. Δεν έχει αιτιολογία και αν ο διάδικος που δεν συμφωνεί με αυτή, επιμένει να δικάσει, μπορεί να το κάνει με τον κίνδυνο να καταδικαστεί να καταβάλει διπλάσια δικαστικά έξοδα σε σχέση με αυτά που κανονικά θα πλήρωνε σε περίπτωση ήττας. Σε περίπτωση που ο ενάγων συμπληρώσει την ποσοτική αοριστία μέσα στην προθεσμία που ο νόμος τάσσει, ο αντίδικός του έχει συμπληρωματική προθεσμία αντίκρουσης. Ειδικά στην περίπτωση των ειδικών διαδικασιών το Ν/Σ προβλέπει ότι αν ο εναγόμενος επιθυμεί να διατηρήσει το δικαίωμα να προσβάλει την εκδοθησόμενη απόφαση για εσφαλμένη κρίση σε σχέση με το ορισμένο της αγωγής, πρέπει να εγείρει την αιτίαση 20 μέρες προ της δικασίμου. Επισημαίνεται ότι την Διάταξη εκδίδει ο ίδιος δικαστής που δικάζει την αγωγή και όχι κάποιος τρίτος.
(7) Η Διάταξη αυτή στην νέα τακτική γίνεται το μέσο με το οποίο θα διατάσσεται ο χωρισμός και η συνένωση υποθέσεων, η εξέταση μαρτύρων, η διενέργεια αυτοψίας ή πραγματογνωμοσύνης, η αναστολή/αναβολή της δίκης κατά τα άρθρα 246-250 ΚΠολΔ. Το ίδιο ισχύει και στις ειδικές όσον αφορά στην αυτοψία ή την πραγματογνωμοσύνη.
(8) Στην τακτική διαδικασία το δικαστικό ένσημο πρέπει να κατατίθεται μέχρι την προσθήκη, ενώ η «διαδικασία της διαμεσολάβησης» δεν αναστέλλει τις προθεσμίες των άρθρων 237-238 ΚΠολΔ. (
9) Μικροδιαφορές: Το όριο πάει από τις 5.000,00€ στις 8.000,00€, η μη παράσταση στο ακροατήριο δεν συνεπάγεται συνέπειες για τους διαδίκους, αρκεί να έχουν καταθέσει υπομνήματα και αποδεικτικά μέσα. Αν δεν το έχουν πράξει, εντός 2 μηνών από την πάροδο της προθεσμίας, το Δικαστήριο εκδίδει την απόφαση που είτε ματαιώνει είτε εφαρμόζει τους κανόνες της ερημοδικίας. Ο Δικαστής δικάζει μη δεσμευόμενος από τους δικονομικούς κανόνες. Εισάγεται αναιτιολόγητη ανακοπή ερημοδικίας κατά παρέκκλιση όσων ορίζονται στο άρθρο 501 ΚΠολΔ.
(10) Αναβολή κατά το άρθρο 241 ΚΠολΔ. Στον β΄ βαθμό αναβολή θα επιτρέπεται μόνον μία φορά και μόνο για ανωτέρα βία. Για το λόγο αυτό καταργείται και το παράβολο της αναβολής στο Εφετείο, το οποίο όμως διπλασιάζεται για τις αναβολές ενώπιον του Μονομελούς και του Πολυμελούς Πρωτοδικείου.
(11) Όλα τα ένδικα μέσα ασκούνται και πάλι δια καταθέσεως, αλλά στο δικαστήριο του ενδίκου μέσου και όχι στο εκδόν δικαστήριο. Η προθεσμία κλητεύσεως είναι τριάντα (30) ημερών από την άσκηση του δικογράφου. Από την λήξη της προθεσμίας αυτής αφετηριάζεται η προθεσμία αντέφεσης και πρόσθετων λόγων. Οι 2 προηγούμενες προτάσεις δεν ισχύουν στην δίκη της αναίρεσης, στην οποία ισχύουν γενικά όσα ξέρουμε.
(12) Στον Άρειο Πάγο επαναφέρεται η Εισήγηση με διατήρηση και της διαδικασίας προδικαστικού προελέγχου κατά το άρθρο 571 παρ. 1 ΚΠολΔ (το πρόδρομο εργαλείο της νέας «Διάταξης»).
(13) Το όριο αρμοδιότητας μεταξύ Πολυμελούς Πρωτοδικείου και Μονομελούς Εφετείου επί εφέσεων κατά αποφάσεων Μονομελούς Πρωτοδικείου πηγαίνει από τις 30.000,00€ σε 80.000,00€ και από 800,00€ (επί μισθώσεων) σε 1.000,00€.
(14) Η κατάργηση της δίκης στις δίκες των ενδίκων μέσων δεν θα επέρχεται με την πάροδο 90 ημερών, όπως προβλέπεται στο άρθρο 260 παρ. 2, αλλά εντός ενός (1) έτους από την ματαίωση.
(15) Η καταχρηστική προθεσμία άσκησης ενδίκων μέσων γίνεται 1 έτους (αντί 2 ετών που ισχύει σήμερα).
(16) Η αρμοδιότητα για την έκδοση διαταγών πληρωμής και διαταγών απόδοσης μισθίου (που πλέον θα μπορούν να εκδίδονται και επί λήξεως της μισθώσεως και όχι μόνο επί καθυστερούμενων μισθωμάτων) μεταφέρεται στους Δικηγόρους. Μόνον η περιαφή του εκτελεστήριου τύπου θα γίνεται από την Γραμματεία του Δικαστηρίου.
(17) Επαναφέρεται η δυνατότητα άσκησης αίτησης αναστολής κατά διαταγής πληρωμής και στην περίπτωση της ανακοπής του άρθρου 633 ΚΠολΔ (και όχι μόνο κατά το άρθρο 632 ΚΠολΔ).
(18) Καταργείται ξανά η υποχρέωση άσκησης τακτικής αγωγής μέσα σε προθεσμία από την έκδοση απόφασης ασφαλιστικών μέτρων για προσωρινή ρύθμιση κατάστασης, που προβλέπεται σήμερα στο άρθρο 732Α ΚΠολΔ.
(19) Η δημοσίευση των διαθηκών, καθώς και η κήρυξη της διαθήκης ως κυρίας γίνεται από τους Συμβολαιογράφους, μέσω πλατφόρμας που διαχειρίζονται οι Συμβολαιογραφικοί Σύλλογοι. Για την κήρυξη ιδιόγραφης διαθήκης ως κυρίας προβλέπεται η παράσταση του αιτούντος μετά πληρεξουσίου δικηγόρου και εξέταση 2 μαρτύρων ενώπιον του Συμβολαιογράφου.
(20) Καταργείται το άρθρο 912 ΚΠολΔ σε σχέση με την αναστολή κατά απόφασης που κηρύχθηκε προσωρινά εκτελεστή. Η αίτηση αναστολής κατά των αποφάσεων αυτών ρυθμίζεται αποκλειστικά από το νέο άρθρο 913. Αποκλειστικά αρμόδιο θα είναι το δικαστήριο του ενδίκου μέσου, που θα επιλαμβάνεται είτε με βάση αυτοτελή αίτηση μέχρι την συζήτηση του ενδίκου μέσου, είτε με την έφεση/ανακοπή ερημοδικίας ή τις προτάσεις σε κάθε στάση της δίκης.
(21) Η ανακοπή του άρθρου 933 όταν εκτελεστός τίτλος είναι διαταγή πληρωμής, δεν θα μπορεί να περιέχει λόγους που μπορούσαν να προβληθούν με ανακοπή του άρθρου 632 ΚΠολΔ.
(22) Καταργείται η υποχρέωση ορισμού συμβολαιογράφου ως υπαλλήλου του πλειστηριασμού με βάση τον τόπο του πράγματος που εκπλειστηριάζεται. Απαιτείται και αρκεί να διορίζεται πιστοποιημένος συμβολαιογράφος.
(23) Για τον επαναπροσδιορισμό των εκκρεμών ανακοπών περί την εκτέλεση που έχουν προσδιορισθεί να δικαστούν μετά την 1.1.2026 προβλέπεται μηχανισμός επαναπροσδιορισμού μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας στα πρότυπα του επαναπροσδιορισμού των υποθέσεων Ν. 3869/2010. Το σύστημα προβλέπει υποχρεωτική συμμετοχή όλων των ανακοπτόντων, ενώ η σχετική δίκη (που ξεκίνησε ως δίκη διεπόμενη από τις διατάξεις περί ειδικών διαδικασιών) διεξάγεται στα πρότυπα της νέας τακτικής διαδικασίας (χωρίς μάρτυρες, με ένορκες βεβαιώσεις, χωρίς δικαίωμα αναβολής κλπ.).
(24) Έναρξη ισχύος των νέων διατάξεων προβλέπεται η 16η Σεπτεμβρίου 2025. Ειδικά οι διατάξεις για την πλατφόρμα επαναπροσδιορισμού των ανακοπών θα τεθούν σε ισχύ με την έκδοση ΥΑ (που θα γίνει όταν θα ετοιμαστεί η πλατφόρμα).
(25) Από το νομοσχέδιο απουσιάζουν μεταβατικές διατάξεις με εξαίρεση κάποιες για την δημοσίευση διαθηκών και τα ένδικα μέσα. Οι ανωτέρω τροποποιήσεις δεν είναι οι μοναδικές. Υπάρχουν και πολλές άλλες τροποποιήσεις καθόλου ασήμναντες. Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε τις πιο κομβικές και κεντρικές αλλαγές που θα μπορούσαν να περιληφθούν σε μία σύντομη ενημέρωση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ: Φώτης Γιαννούλας, Σύμβουλος ΔΣΑ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Πυρά δικαστών και εισαγγελέων σε υπουργείο Δικαιοσύνης για το νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας
Οι αντιδράσεις των δικηγόρων για το όριο στα δικόγραφα από τον Άρειο Πάγο
