Στην καταγραφή 6 θετικών στοιχείων αλλά και 8 αρνητικών προχώρησε ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών (ΔΣΑ), αναφορικά με τις προωθούμενες διατάξεις του νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
Αναγνωρίζοντας στις προωθούμενες διατάξεις υπάρχουν ρυθμίσεις που κινούνται σε θετική κατεύθυνση, το Δ.Σ. του ΔΣΑ εκφράζει ταυτόχρονα την αντίθεσή του σε σειρά διατάξεων που, όπως λέει, συνεπάγονται οιονεί κατάργηση δικαιωμάτων των πολιτών και δημιουργούν μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που επιδιώκουν να λύσουν.
Αιχμές αφήνει ο ΔΣΑ για το γεγονός πως «σε μια εποχή που οι καθυστερήσεις στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων εντείνουν τη δυσπιστία του πολίτη στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης, αντί να ληφθούν αυστηρά μέτρα για τους δικαστές που καθυστερούν την έκδοση αποφάσεων και να ενισχυθεί ο θεσμός Επιθεώρησης Δικαστηρίων, επιχειρείται ένας εξωραϊσμός της κατάστασης, με τη λήψη μέτρων αμφίβολης αποτελεσματικότητας».
Ειδικότερα, σημειώνει πως «η ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης, η ουσιαστική ενίσχυση των δικαστικών υποδομών και η κάλυψη των κενών σε προσωπικό και ιδίως δικαστικούς υπαλλήλους θα κρίνουν εντέλει αν τα μέτρα αυτά, όπως προωθούνται, είναι ικανά να αντιμετωπίσουν το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής δικαιοσύνης, τις καθυστερήσεις στην απονομή της».
Σε κάθε περίπτωση, στην απόφασή του το Δ.Σ. του ΔΣΑ επικρίνει σε έντονο βαθμό την μη πρόβλεψη μεταβατικών διατάξεων. «Το ΔΣ του ΔΣΑ επισημαίνει ότι στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνονται μεταβατικές διατάξεις, γεγονός που θα δημιουργήσει προβλήματα κατά την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων και ταυτόχρονα εκφράζει την έντονη αντίθεσή του για την πρόθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης οι νέες τροποποιήσεις του ΚΠολΔ να τεθούν σε ισχύ από τις 16.9.2025, δηλαδή κατά τρόπο εντελώς εσπευσμένο και χωρίς να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος για την εφαρμογή τους με ασφάλεια δικαίου».
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΟΥ ΔΣΑ
«Το ΔΣ του ΔΣΑ κατά τη συνεδρίασή του στις 2.7.2025 αφού έλαβε υπόψη του τις διατάξεις του υπό δημόσια διαβούλευση σχεδίου νόμου για την τροποποίηση του ΚΠολΔ αποφάσισε να υιοθετήσει τις από 30.6.2025 θέσεις της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος (βλ. http://www.dsa.gr/node/484101/edit).
Το ΔΣ του ΔΣΑ αναγνωρίζει ότι στις προωθούμενες διατάξεις υπάρχουν ρυθμίσεις που κινούνται σε θετική κατεύθυνση και αφορούν ιδίως:
(α) Στη μεταφορά της αρμοδιότητας έκδοσης διαταγών πληρωμής και διαταγών απόδοσης μισθίου στους δικηγόρους,
(β) Στην ενοποίηση των προθεσμιών κατάθεσης προτάσεων και προσθήκης-αντίκρουσης,
(γ) Στην επαναφορά της Εισήγησης στην αναιρετική δίκη,
(δ) Στην πρόβλεψη διατάξεων που επιχειρούν να μειώσουν το χρόνο προσδιορισμού συζήτησης των ενδίκων βοηθημάτων και να ελέγξουν τον χρόνο εκδόσεως των δικαστικών αποφάσεων,
(ε) Στην άσκηση των ενδίκων μέσων δια καταθέσεως στο δικαστήριο του ενδίκου μέσου και όχι στο εκδόν δικαστήριο.
(στ) Στην πρόβλεψη δημιουργίας «ψηφιακής θυρίδας» δίκης
Το ΔΣ του ΔΣΑ εκφράζει ταυτόχρονα την αντίθεσή του σε σειρά διατάξεων που συνεπάγονται οιονεί κατάργηση δικαιωμάτων των πολιτών και δημιουργούν μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που επιδιώκουν να λύσουν. Επισημαίνουμε τα εξής:
(α) Ο επαναπροσδιορισμός των ανακοπών περί την εκτέλεση μέσω πλατφόρμας σε πολύ μικρές και αυστηρές προθεσμίες είναι βέβαιο ότι με τον γενικό και υποχρεωτικό χαρακτήρα της διαδικασίας θα οδηγήσει σε κίνδυνο απώλειας δικαιωμάτων χιλιάδων πολιτών, οι οποίοι ουσιαστικά τιμωρούνται για την αδυναμία της πολιτείας να προσδιορίσει σε εύλογο χρόνο τις ανακοπές που άσκησαν κατά πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης.
Αλλά ακόμη και όσοι τηρήσουν την διαδικασία που ο νόμος προβλέπει, θα οδηγηθούν στην εφαρμογή ενός δικονομικού πλαισίου δυσμενέστερου και σε κάθε περίπτωση διαφορετικού από αυτό που ίσχυε κατά την άσκηση των ανακοπών τους.
Το ΔΣ του ΔΣΑ εκφράζει την πλήρη αντίθεσή του για την έλλειψη οργανωμένης και κεντρικά κατευθυνόμενης και εξατομικευμένης ενημέρωσης των διαδίκων και δη του ανακόπτοντος. Σημειώνουμε ότι η κατάσταση που επικρατεί σε σχέση με τις ψηφιακές υποδομές (προβλήματα της ψηφιακής πύλης Solon, μη υλοποίηση της ψηφιακής θυρίδας δικηγόρου κλπ) και γενικότερα την υλικοτεχνική υποδομή των Δικαστηρίων της χώρας, την έλλειψη του αναγκαίου αριθμού δικαστικών υπαλλήλων, αλλά και ο εν γένει τρόπος οργάνωσης των Δικαστηρίων καθιστούν αμφίβολη την αποτελεσματικότητα των νέων ρυθμίσεων, λαμβανομένης υπόψη και της αντίστοιχης εμπειρίας του παρελθόντος.
(β) Περιορίζεται το δικαίωμα αναβολής στο β΄ βαθμό δικαιοδοσίας της μίας και μόνης αναβολής μόνο για λόγους ανωτέρας βίας, χωρίς δηλαδή να προβλέπεται δυνατότητα αναβολής της υπόθεσης για σπουδαίο λόγο, όπως συμβαίνει για τον α’ βαθμό,
(γ) Με το νέο άρθρο 227 ΚΠολΔ πρακτικά προστίθεται ακόμη ένα στάδιο στην πολιτική δίκη – η έκδοση Διάταξης – τόσο στην τακτική όσο και στις ειδικές διαδικασίες με μια διαδικασία που δεν αντιμετωπίζει ουσιαστικά και δεν αποσαφηνίζει τις περιπτώσεις των τυπικών παραλείψεων (αοριστία αγωγής, αγωγόσημο, ύπαρξη πρακτικού διαμεσολάβησης κ.ο.κ.), υποχρεώνοντας τους διαδίκους σε προκατάθεση προτάσεων προ 20ημέρου ακόμη και στις ειδικές διαδικασίες
(δ) Το άρθρο 237 ΚΠολΔ, στο οποίο παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις πρακτικής εφαρμογής και το οποίο ταυτόχρονα προβλέπει ότι οι διαδικασίες διαμεσολάβησης δεν αναστέλλουν τις προθεσμίες κατάθεσης προτάσεων και προσθήκης – αντίκρουσης
(ε) Το καθεστώς που θα ισχύει στην διαδικασία των μικροδιαφορών συνεχίζει να παραμένει προβληματικό.
Αντί να προβλεφθεί μια απλή διαδικασία που συνάδει με δίκες χαμηλού οικονομικού αντικειμένου, οι προβλεπόμενοι κανόνες θεσπίζουν ένα περίπλοκο πλαίσιο δίκης, δημιουργώντας κινδύνους για τη διασφάλιση των ουσιαστικών και δικονομικών δικαιωμάτων των πολιτών.
Μπορεί η παράσταση στο ακροατήριο να παύει να είναι κρίσιμη, αλλά μένει εν πολλοίς άθικτο το πλαίσιο των ασφυκτικών προθεσμιών, η απώλεια των οποίων επιφέρει συνέπειες μη αναστρέψιμες.
Το χειρότερο δε είναι ότι αυξάνεται το χρηματικό όριο για την υπαγωγή των υποθέσεων στις μικροδιαφορές από τις 5.000,00€ στις 8.000,00€.
(στ) Η περαιτέρω μείωση του χρόνου της καταχρηστικής προθεσμίας των ενδίκων μέσων στο ένα έτος,
(ζ) Η πλήρης κατάργηση της έδρας του συμβολαιογράφου ως κριτηρίου της αρμοδιότητάς του να οριστεί υπάλληλος του πλειστηριασμού είναι προβληματική, ιδίως εν όψει της ουσιαστικής αποστέρησης της δυνατότητας του καθ’ ου η εκτέλεση να ελέγξει εγκαίρως τον φάκελο του πλειστηριασμού, αλλά και πολλών άλλων πρακτικών ζητημάτων που δημιουργεί η διάσταση του τόπου της εκτέλεσης και της έδρας του υπαλλήλου του πλειστηριασμού, δεδομένου ότι η διαδικασία δεν είναι πλήρως ηλεκτρονική.
(η) Η σχεδιαζόμενη απαγόρευση προβολής με την ανακοπή του άρθρου 933 ΚΠολΔ λόγων που μπορούσαν να προβληθούν με ανακοπή του άρθρου 632 ΚΠολΔ κατά της διαταγής πληρωμής,
Το ΔΣ του ΔΣΑ επισημαίνει ότι σε μια εποχή που οι καθυστερήσεις στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων εντείνουν τη δυσπιστία του πολίτη στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης, αντί να ληφθούν αυστηρά μέτρα για τους δικαστές που καθυστερούν την έκδοση αποφάσεων και να ενισχυθεί ο θεσμός Επιθεώρησης Δικαστηρίων, επιχειρείται ένας εξωραϊσμός της κατάστασης, με τη λήψη μέτρων αμφίβολης αποτελεσματικότητας.
Η ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης, η ουσιαστική ενίσχυση των δικαστικών υποδομών και η κάλυψη των κενών σε προσωπικό και ιδίως δικαστικούς υπαλλήλους θα κρίνουν εντέλει αν τα μέτρα αυτά, όπως προωθούνται, είναι ικανά να αντιμετωπίσουν το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής δικαιοσύνης, τις καθυστερήσεις στην απονομή της.
Τέλος, το ΔΣ του ΔΣΑ επισημαίνει ότι στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνονται μεταβατικές διατάξεις, γεγονός που θα δημιουργήσει προβλήματα κατά την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων και ταυτόχρονα εκφράζει την έντονη αντίθεσή του για την πρόθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης οι νέες τροποποιήσεις του ΚΠολΔ να τεθούν σε ισχύ από τις 16.9.2025, δηλαδή κατά τρόπο εντελώς εσπευσμένο και χωρίς να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος για την εφαρμογή τους με ασφάλεια δικαίου.
Ιδίως η μεταφορά της αρμοδιότητας της έκδοσης διαταγών πληρωμής και διαταγών απόδοσης μισθίου στους δικηγόρους προϋποθέτει σημαντικό χρόνο προετοιμασίας τόσο για την έκδοση των αναγκαίων Υπουργικών Αποφάσεων όσο και για την πραγματοποίηση των προβλεπόμενων επιμορφωτικών σεμιναρίων, γεγονός που καθιστά πρακτικά αδύνατη την εφαρμογή των νέων διατάξεων με την αρχή του νέου δικαστικού έτους. Μόνη λύση είναι η εφαρμογή των νέων διατάξεων από την 1.1.2026, κατ’ ακολουθία όσων είχαν προβλεφθεί τόσο με τον Ν. 4335/2015, όσο και με τον Ν. 4842/2021.
Κατόπιν αυτών, καλούμε το Υπουργείο Δικαιοσύνης να λάβει υπόψη του όλα τα ανωτέρω, ώστε οι νέοι δικονομικοί κανόνες να προσφέρουν ένα ασφαλές και αποτελεσματικό πλαίσιο για τους λειτουργούς και συλλειτουργούς της δικαιοσύνης, πάντα με γνώμονα τη λυσιτελή διασφάλιση του δικαιώματος δικαστικής προστασίας των πολιτών».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Δικηγόροι: Τα 25 σημεία των αλλαγών στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας
ΔΣΑ: Αντιδράσεις για την πρόταση της ΕνΔΕ να αποβάλλονται δικηγόροι
