Σοκάρουν τα πρώτα συμπεράσματα για τη serialkiller της Αμαλιάδας! – Συνολικά έγιναν τρεις συνεδρίες με την 25χρονη σε χώρο στις φυλακές Κορυδαλλού – Νοέμβριο με Δεκέμβριο τα πορίσματα των ψυχιάτρων
Του Νίκου Νικολετάκη
Πλήρη επίγνωση των πράξεών της φέρεται να είχε η Ειρήνη Μουρτζούκου όταν έκανε τις δολοφονίες των βρεφών και την απόπειρα ανθρωποκτονίας φίλης της. Αυτό προκύπτει σύμφωνα με πληροφορίες από τα πρώτα συμπεράσματα της ψυχιατρικής πραγματογνωμοσύνης στην οποία υπεβλήθη η καθ’ ομολογίαν κατά συρροή δολοφόνος. Πρόκειται για τις αρχικές εκτιμήσεις από την πλευρά της ψυχιάτρου που έχει αναλάβει τεχνική σύμβουλος της Κατερίνας Ροδίτη, η μπέμπα της οποίας δολοφονήθηκε το 2021 από την κατηγορουμένη, όπως ομολόγησε η ίδια στις Αρχές.
Συνολικά έγιναν τρεις συνεδρίες με την 25χρονη σε χώρο στις φυλακές Κορυδαλλού. Η τελευταία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 23 Οκτωβρίου.
Σε αυτές ήταν παρόντες δύο διορισμένοι καθηγητές με εξειδίκευση στη Δικανική Ψυχιατρική, δύο ψυχολόγοι από την υπεράσπιση και μία ψυχίατρος – ψυχοθεραπεύτρια (τεχνική σύμβουλος της Κατερίνας Ροδίτη). Όλοι τους υπέβαλαν ερωτήσεις στην Ειρήνη Μουρτζούκου και κράτησαν σημειώσεις,καθώς καθένας από αυτούς θα υποβάλει ξεχωριστά πόρισμα στις δικαστικές αρχές. Σύμφωνα με πληροφορίες,η ψυχίατρος – τεχνική σύμβουλος της Κατερίνας Ροδίτη κάνει λόγο για μια γυναίκα η οποία δεν παρουσιάζει συμπτώματα ψυχικής νόσου. Η ίδιαστις συνεδρίες δεν έδειχνε θλιμμένη ή καταβεβλημένη, ενώ φαίνεται να έχει πάρει βάρος τους τελευταίους μήνες.
«Καταλάβαινε τι έκανε»
Σύμφωνα με πληροφορίες από τις τρεις συνεδρίες προκύπτει ότι η Ειρήνη Μουρτζούκου:
- Δεν υπέφερε από ψυχική ή διανοητική διαταραχή που θα την καθιστούσε ανίκανη να αντιληφθεί το άδικο των πράξεώντης.
- Δεν έχουν βάση τα «κενά μνήμης» που προβάλλει η κατηγορουμένη.
- Δεν έχει μειωμένη ικανότητα καταλογισμού.
- Είναι σε θέση να παρακολουθήσει τη δίκη με πλήρη πνευματική διαύγεια και να υπερασπιστεί τον εαυτό της.
Ξεχωρίζει τον Παναγιωτάκη
Πολλά πράγματα για την ψυχοσύνθεση της 25χρονης δείχνει το ότι η Ειρήνη Μουρτζούκου σύμφωνα με εκτιμήσεις της ψυχιάτρου- τεχνικής συμβούλου δεν θεωρεί αυτόνομες οντότητες τα δολοφονημένα κορίτσια,ενώ ξεχωρίζει μόνο τον Παναγιωτάκη, πράγμα που έχει πει και σε συνεντεύξεις της!
Σύμφωνα με εκτιμήσεις ψυχιάτρου το γεγονός ότι η κατηγορουμένη «δεν θεωρεί τα κορίτσια αυτόνομες οντότητες» δείχνει απανθρωποποίηση των θυμάτων – τα αντιλαμβάνεται ως προεκτάσεις της, χωρίς ανεξάρτητη ύπαρξη. Πρόκειται για χαρακτηριστικό εύρημα σύνθετης, ψυχοπαθολογικής παιδοκτονίας, με έντονα ναρκισσιστικά και διασχιστικά στοιχεία: τα παιδιά «υπάρχουν» μόνο στο μέτρο που εξυπηρετούν τη δική της ψυχική οικονομία ή εικόνα.
Όταν η σχέση «διαρραγεί» (π.χ. αν αισθανθεί ότι το παιδί την απορρίπτει, της στερεί προσοχή, προκαλεί θυμό ή ζήλια), τότε το παιδί παύει να έχει υπόσταση ως πρόσωπο – οπότε μπορεί να υποστεί βία χωρίς η δράστης να βιώνει το συναίσθημα του φόνου.
Το ότι «ξεχωρίζει» τον Παναγιωτάκη, αλλά αρνείται τη δική της εμπλοκή στον θάνατό του, υποδηλώνει συναισθηματικό δεσμό ή ταύτιση με το συγκεκριμένο παιδί και μηχανισμό άρνησης για να προστατεύσει την εσωτερική της εικόνα. Υπάρχει βέβαια και η εκτίμηση ότι μπορεί να το κάνει αυτό επειδή τρέφει συναισθήματα για την Πόπη, μητέρα του μικρού Παναγιώτη. Σύμφωνα με ψυχιάτρους σε εγκλήματα αυτού του τύπου (ιδίως πολλαπλές παιδοκτονίες ή βρεφοκτονίες από το ίδιο πρόσωπο), η ασάφεια και η σύγχυση στην περιγραφή δεν είναι απλή αμνησία ή ψευδής μνήμη, αλλά αντανακλά τον τρόπο που η δράστης βιώνει τα παιδιά ως «ένα ενιαίο σύνολο»– όχι ως τέσσερις ζωές, αλλά ως τέσσερις «επαναλήψεις» ενός ίδιου γεγονότος.Αυτό ελαττώνει την ενσυναίσθηση και επιτρέπει τη συναισθηματική αποσύνδεση που καθιστά δυνατή την επανάληψη των φόνων. Είναι χαρακτηριστικό εύρημα μάλιστα σεεπαναλαμβανόμενες παιδοκτονίες, όταν η serialkiller είναι η μητέρα των παιδιών ή το άτομο που τα φρόντιζε.
Ποιο μωρό;
Εντύπωση προκάλεσε στους ψυχιάτρους – ψυχολόγους το γεγονός ότι η Ειρήνη Μουρτζούκου στις περιγραφές της δεν ανέφερε με σαφήνεια σε ποιο μωρό αναφερόταν κάθε φορά. Σύμφωνα με εκτίμηση ψυχιάτρου, η αδυναμία να ξεχωρίσει κάθε μωρό συνδέεται με απώλεια των ορίων ανάμεσα στο «εγώ» και στα παιδιά. Δεν τα αντιλαμβάνεται δηλαδή ως τέσσερις ξεχωριστές υπάρξεις, αλλά ως μία επαναλαμβανόμενη «εκδοχή» του ίδιου αντικειμένου – του «παιδιού» γενικά ή ενός «προβλήματος» που εκείνη πρέπει να διαχειριστεί. Πρόκειται για μηχανισμό αποσύνδεσης και απάλειψης της ατομικότητας των θυμάτων, ώστε να μειωθεί η ενοχή ή το ψυχικό βάρος.
Μπορεί επίσης να αντικατοπτρίζει διασχιστική άμυνα: για να αντέξει την πραγματικότητα των πράξεών της, η μνήμη και η αφήγησή της γίνονται θολές, αποσπασματικές, χωρίς σταθερή αναφορά.
Σύμφωνα με εκτίμηση της τεχνικής συμβούλου, η Ειρήνη Μουρτζούκου δεν δίνει αξιόπιστες πληροφορίες, με την ίδια ευκολία κάνει το «άσπρο – μαύρο» και μπορεί να πει εύκολα ψέματα (χωρίς συναισθηματική δυσκολία).
Η 25χρονη άλλαζε διαθέσεις ανάλογα με την ημέρα συνεδρίας (π.χ. στην τελευταία ήταν νευρική). Η ψυχίατρος διαπίστωσε ακόμα ότι η κατηγορουμένη λέει εύκολα ψέματα, ήταν παντελώς αδιάφορη ακόμα και για τη φυλάκισήτης, ενώ έδειχνε απουσία ενοχών και ωριμότητας. Η ίδια περιέγραφε ό,τι ήθελε, όποτε το ήθελε και το άλλαζε με ευκολία.
Οι ψυχιατρικές αξιολογήσεις θα ολοκληρωθούν ότανπαραδοθούν στους ψυχιάτρους- ψυχολόγους τα αποτελέσματα από τα ψυχομετρικά τεστ που έκαναν στην κατηγορουμένη εξειδικευμένοι επιστήμονες από επίσημο φορέα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τεστ νοημοσύνης και αξιολόγησης προσωπικότητας. Διαδικασία η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί τέλη Νοεμβρίου με μέσα Δεκεμβρίου.
Τέσσερις δολοφονίες
Η 25χρονη, που είναι προσωρινά κρατούμενη στις φυλακές Κορυδαλλού, ομολόγησε ότι δολοφόνησε την αδελφή της Ζωή Ηλιάνα το 2014, σε ηλικία 18 μηνών, τα δύο μωρά της 19 ημερών και 2 μηνών το 2022 και το 2023 και την 6 μηνών μπέμπα της κουμπάρας της το 2021.Κατηγορείται επίσης για την απόπειρα δολοφονίας φίλης της, καθώς φέρεται να προσπάθησε να την πνίξει. Η ίδια αρνείται κατηγορηματικά κάθε εμπλοκή της στη δολοφονία του Παναγιωτάκη. Υποστηρίζει μάλιστα ότι όταν θα κληθεί θα κατονομάσει άλλο πρόσωπο που εμπλέκεται.
Δημήτρης Οικονόμου, Ψυχίατρος -ψυχοθεραπευτής:
Πρόκειται για άτομο που έχει ανάγκη να ελέγχει το αφήγημά του…»
Με βάση τις πληροφορίες που έχουν δημοσιευθεί σχετικά με την ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη για την Ειρήνη Μουρτζούκου -χωρίς να υπάρχει προς το παρόν επίσημο πόρισμα- μπορούν να γίνουν ορισμένες γενικές ψυχολογικές παρατηρήσεις, πάντα με τη δέουσα επιφύλαξη.
Από όσα έχουν δημοσιογραφικά αναφερθεί, φαίνεται ότι πρόκειται για ένα άτομο με έντονη συναισθηματική φόρτιση και ανάγκη να ελέγχει το αφήγημά του. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να συνδέεται με προσπάθεια διαχείρισης ψυχολογικής πίεσης και κοινωνικής έκθεσης, κάτι που συναντάται συχνά σε ανθρώπους που βρίσκονται στο επίκεντρο έντονου δημόσιου ενδιαφέροντος.
Η επιλογή να τοποθετείται δημόσια, να δίνει συνεντεύξεις και να επιχειρεί να καθορίσει η ίδια την εικόνα της μπορεί να ερμηνευθεί ως μηχανισμός άμυνας και προσπάθεια διατήρησης ελέγχου σε μια δύσκολη περίοδο. Αυτό δεν συνιστά από μόνο του ένδειξη ψυχικής νόσου ούτε επιτρέπει οποιοδήποτε συμπέρασμα για την ψυχιατρική της κατάσταση.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο ρόλος του ψυχιάτρου δεν είναι να αποφαίνεται για την ενοχή ή την αθωότητα, αλλά να κατανοεί τον ψυχισμό του ατόμου υπό πίεση και τους τρόπους με τους οποίους αυτό εκφράζεται.
Η υπόθεση αυτή υπενθυμίζει πόσο σημαντικό είναι να αντιμετωπίζονται ζητήματα ψυχικής υγείας με νηφαλιότητα, επιστημονική τεκμηρίωση και σεβασμό στη Δικαιοσύνη, αποφεύγοντας βιαστικά συμπεράσματα.
Ψυχομετρικά τεστ
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Αρχές, για να εξετάσουν τη δυνατότητα καταλογισμού των κατηγορουμένων, τους υποβάλλουν σε συγκεκριμένα ψυχομετρικά τεστ, τα οποία αποτελούν βασικό εργαλείο ψυχιατροδικαστικής αξιολόγησης.
Η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» παρουσιάζει τα πιο διαδεδομένα ψυχομετρικά τεστ στα οποία υποβάλλουν κατηγορουμένους για δολοφονίες παιδιών. Σε παιδοκτονίες δίνουν μάλιστα απαντήσεις για την ύπαρξη ή μη ψυχικής νόσου, την ικανότητα κατανόησης του άδικου και το επίπεδο ενσυναίσθησης.
MMPI-2 (Minnesota Multiphasic Personality Inventory)
Πρόκειται για το πιο διαδεδομένο τεστ προσωπικότητας. Αφορά 567 δηλώσεις τύπου «σωστό/λάθος ενώ αξιολογεί ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά, κατάθλιψη, άγχος, ενοχές, ειλικρίνεια απαντήσεων.
PCL-R (Psychopathy Checklist – Revised, του Hare)
Μετρά ψυχρότητα, επιφανειακή γοητεία, απουσία ενοχών, παθολογικό ψεύδος, χειριστικότητα, παρορμητικότητα.
RorschachInkblotTest
Ο εξεταζόμενος καλείται να περιγράψει τι βλέπει σε δέκα συμμετρικές μελανιές. Αναδεικνύει ασυνείδητες συγκρούσεις, συναισθηματική ψυχρότητα και επίπεδο ελέγχου των παρορμήσεων.
TAT (ThematicApperceptionTest)
Ο εξεταζόμενος αφηγείται ιστορίες βασισμένες σε εικόνες. Αναδεικνύει τη συναισθηματική ζωή, τις σχέσεις με τα παιδιά, την ενσυναίσθηση και τις εσωτερικές συγκρούσεις.
WAIS-IV (Wechsler Adult Intelligence Scale)
Αξιολογεί το επίπεδο νοημοσύνης (IQ), μνήμης και κρίσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις κατηγορουμένων για παιδοκτονία δείχνει φυσιολογική νοημοσύνη, γεγονός που επιβεβαιώνει την ικανότητα καταλογισμού.
Συνολικά, τα ψυχομετρικά τεστ αποκαλύπτουν συχνά απουσία ενσυναίσθησης, συναισθηματική ψυχρότητα και στοιχεία ναρκισσιστικής ή αντικοινωνικής διαταραχής. Σύμφωνα με ψυχίατρο το χαμηλό μορφωτικό/κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο της Ειρήνης Μουρτζούκου μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα των ψυχομετρικών τεστ.
