Τη δική του εκδοχή για όσα συνέβησαν στην υπόθεση Novartis και τον ρόλο του ως προστατευόμενου μάρτυρα έδωσε ενώπιον του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου ο Φιλίστωρ Δεστεμπασίδης, πρώην στέλεχος της Novartis και εκ των προστατευόμενων μαρτύρων (με την κωδική ονομασία Μάξιμος Σαράφης) στην υπόθεση του φαρμακευτικού κολοσσού.
«Είμαι περήφανος που ήμουν μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος! Έξι εισαγγελείς με κράτησαν μάρτυρα, αλλά γιατί δεν με αξιοποίησαν; Είμαι ένας θησαυρός γνώσης!» είπε μεταξύ άλλων ο κατηγορούμενος, που κατά την απολογία του επέμεινε ότι δεν προσήλθε αυτοβούλως στις εισαγγελικές αρχές ως καταγγέλλων, αλλά ανταποκρίθηκε σε κλήση της Εισαγγελίας κατά της Διαφθοράς.
«Η Novartis ζούσε σε σύννεφο αλαζονείας», ανέφερε χαρακτηριστικά, περιγράφοντας μια δομημένη στρατηγική επιρροής, η οποία περιλάμβανε χρηματισμό γιατρών, ταξίδια, δώρα, προώθηση φαρμάκων μέσω ΜΜΕ και καλλιέργεια σχέσεων με πολιτικούς.
Ο κατηγορούμενος παρουσίασε τη λειτουργία του δικτύου ως πυραμιδική δομή: στη βάση βρίσκονταν γιατροί που λάμβαναν αμοιβές για να συνταγογραφούν σκευάσματα της Novartis· σε ανώτερα επίπεδα βρίσκονταν διοικητικοί υπάλληλοι κρατικών οργανισμών· και στην κορυφή, όπως είπε, βρίσκονταν υπουργοί Υγείας που ενέκριναν αποζημιώσεις φαρμάκων.
Το «Άγιο Δισκοπότηρο»
Για την κάλυψη των σχετικών δαπανών, η εταιρεία φέρεται να είχε συστήσει «μαύρο ταμείο» υπό την κωδική ονομασία «Άγιο Δισκοπότηρο», από το οποίο, σύμφωνα με τον ίδιο, διοχετεύονταν χρήματα σε πρόσωπα με επιρροή. Η χρηματοδότησή του προερχόταν κυρίως από παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων. «Μίζες σε πολιτικούς δεν δίνονται με κατάθεση σε λογαριασμό. Όλα περνούσαν από το “Άγιο Δισκοπότηρο”», ανέφερε με έμφαση.
Ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι είχε παραδώσει στην Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς κατάλογο με πάνω από 4.000 γιατρούς, συνοδευόμενο από τραπεζικά στοιχεία. Ωστόσο, κατήγγειλε ότι μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί καμία καταδικαστική απόφαση, καθώς τα περισσότερα αδικήματα έχουν παραγραφεί. «Έγιναν δίκες, υπήρχαν δικηγόροι του ΕΟΠΥΥ ως πολιτική αγωγή, αλλά καμία καταδίκη», είπε χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος αναφέρθηκε εκτενώς στο ρόλο του τμήματος Market Access, το οποίο φρόντιζε για την προώθηση των εταιρικών συμφερόντων σε κρατικούς φορείς. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον Κωνσταντίνο Φρουζή, σημειώνοντας πως καμία σημαντική δαπάνη δεν υλοποιείτο χωρίς την έγκρισή του. Για ποσά άνω των 10.000 ευρώ απαιτείτο έγκριση από το Διοικητικό Συμβούλιο της Novartis Hellas, ενώ για μεγαλύτερα ποσά, ακόμη και από τη μητρική εταιρεία στη Βασιλεία. Σε σχετική ερώτηση της προέδρου του δικαστηρίου, επιβεβαίωσε πως η εταιρεία ήταν ενήμερη και ενέκρινε τις σχετικές ενέργειες.
Αναφορά έγινε και στον Νίκο Μανιαδάκη, πρώην σύμβουλο υπουργών Υγείας, τον οποίο χαρακτήρισε ως πρόσωπο με απευθείας πρόσβαση στην πολιτική ηγεσία και για τον οποίο, όπως είπε, διαθέτει έγγραφα που αποδεικνύουν την εμπλοκή του. Τόνισε ότι του προκαλεί απορία το γεγονός ότι δεν κρίθηκε ποτέ πως υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων στην εμπλοκή του.
Ο Φ. Δεστεμπασίδης περιέγραψε ένα ιδιαίτερα πιεστικό εργασιακό περιβάλλον, με συνεχή αξιολόγηση, ομαδικές ψυχοθεραπείες και αυστηρή ιεραρχία. Παρόλα αυτά, οι αμοιβές ήταν υψηλές: πρώτος μισθός 5.500 ευρώ, 7.000 όταν αποχώρησε, ενώ ο Φρουζής –όπως ανέφερε– έφτανε τις 20.000 ευρώ. Με την επιτυχία του φαρμάκου Gilenya, έλαβε bonus 25.000 ευρώ.
Η απόφαση να καταθέσει και το καθεστώς προστασίας
Σε ερώτηση του δικαστηρίου για το τι τον οδήγησε στην κατάθεση, ανέφερε πως είχε ήδη αποχωρήσει από την εταιρεία το 2014 και το 2017 δέχθηκε κλήση από την Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς, στο πλαίσιο της ήδη ξεκινήσασας έρευνας. Τόνισε πως δεν προσήλθε αυθορμήτως, αλλά ανταποκρίθηκε σε θεσμική πρόσκληση της κας Τουλουπάκη.
Σε σχέση με την εμπλοκή του στις αμερικανικές έρευνες και με τον «Μάρτυρα Σαράφη», αρνήθηκε να απαντήσει, επικαλούμενος εμπιστευτικότητα.
Αποδέχθηκε, όπως είπε, το καθεστώς προστατευόμενου μάρτυρα «με ρομαντισμό και αφέλεια», χωρίς να έχει επαρκείς νομικές γνώσεις. Δεν αποκόμισε προσωπικό όφελος και η εμπλοκή του στην υπόθεση είχε σοβαρές επιπτώσεις στην επαγγελματική και προσωπική του ζωή. Αναφέρθηκε σε απώλεια ευκαιριών, στοχοποίηση στον Τύπο και πενταετή συνοδεία από αστυνομικούς.
Απολογία Μάξιμου Σαράφη: Αναφορές σε πολιτικά πρόσωπα
Σχετικά με τις καταθέσεις του που αφορούσαν πολιτικά πρόσωπα, ο κατηγορούμενος διευκρίνισε ότι ουδέποτε υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας χρηματισμών. Οι περισσότερες πληροφορίες του, όπως είπε, του είχαν μεταφερθεί από τον Φρουζή ή προέρχονταν από την «κοινή γνώση» στην αγορά. Παρέθεσε παραδείγματα όπως: «καιγόμαστε, πρέπει να δώσουμε στον Σαλμά», ενώ ανέφερε πως είχε ακούσει ότι «ο Γεωργιάδης ξεπλένει από τις τηλεπωλήσεις».
Εν τούτοις, παραδέχθηκε ότι δεν διέθετε αποδείξεις και ότι οι εισαγγελικές αρχές ουδέποτε του ζήτησαν. «Δεν είμαι εισαγγελέας, πληροφορίες έδωσα. Άλλοι όφειλαν να ερευνήσουν», είπε.
Σε ερώτηση της Προέδρου για το αν είχε επαρκή στοιχεία ώστε να καταθέσει για ξέπλυμα μαύρου χρήματος από τον Άδωνη Γεωργιάδη, απάντησε: «Δεν τα ήξερα αυτά. Πίστευα ότι σωστά τα κάνω με το φτωχό νομικά μυαλό μου».
Αναφερόμενος στον Δημήτρη Αβραμόπουλο, παραδέχθηκε πως η πρώτη του κατάθεση περιείχε λάθη, υπογραμμίζοντας ότι δεν είχε πρόθεση στοχοποίησης, αλλά προσδοκούσε να συνδράμει τη Δικαιοσύνη «με έναν ιδιότυπο ακτιβισμό».
Διευκρίνισε, επίσης, ότι ουδέποτε κατέθεσε πως ο Γιάννης Στουρνάρας δωροδοκήθηκε. Μίλησε για επηρεασμό κρατικών αξιωματούχων και ανέφερε ότι είχε παρευρεθεί σε συνάντηση Φρουζή–Στουρνάρα–Νικολοπούλου, χωρίς να υπονοεί παράνομες πράξεις.
Τέλος, αναφέρθηκε σε εσωτερική κρίση στη Novartis μετά την υπόθεση Τσενεκίδη και εμπλοκή της εταιρείας V&O για «χαρτογράφηση της αγοράς». Όπως είπε, δίπλα στο όνομα του Γεωργιάδη υπήρχε σχόλιο: «Καμία επαφή λόγω πιθανής εμπλοκής στην υπόθεση Novartis» και κατέληξε λέγοντας: «Η ύπαρξη του μαύρου ταμείου αρκεί από μόνη της, είναι έγκλημα».
Σε ερώτηση αν θα ξαναέμπαινε σε τέτοια διαδικασία, απάντησε χωρίς δισταγμό: «Όχι. Σε καμία περίπτωση».
Ο Ανδρέας Λοβέρδος
Ο Φιλίστωρ Δεστεμπασίδης, στην απολογία του, έκανε ειδική αναφορά στον Ανδρέα Λοβέρδο, καταθέτοντας πως, είχε οργανωθεί συνάντηση μεταξύ του Φρουζή και του τότε υπουργού Υγείας σε οικία δημοσιογράφων, με στόχο την προώθηση του φαρμάκου Gilenya. Όπως υποστήριξε, ο Φρουζής τού είχε αναφέρει πως ο Λοβέρδος έπρεπε να «πληρωθεί άμεσα», και για τον σκοπό αυτό απαιτούνταν ποσό 200.000 ευρώ. Το ποσό, σύμφωνα με τον ίδιο, θα αντλούνταν προσωρινά από τα κονδύλια των επιμέρους τμημάτων της εταιρείας, δημιουργώντας ένα προσωρινό έλλειμμα, το οποίο, όπως είχε ειπωθεί, θα καλυπτόταν άμεσα αν η έκβαση της συνάντησης ήταν θετική.
Όντως, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε και, όπως περιέγραψε ο κατηγορούμενος, λίγο αργότερα ο Φρουζής απέστειλε email μέσω Blackberry προς ανώτερο στέλεχος της Novartis. Ο Δεστεμπασίδης κατέθεσε ότι του ζητήθηκε να ετοιμάσει παρουσίαση για την έγκριση πρόσθετου κονδυλίου, στην οποία ενσωμάτωσε το επίμαχο email ως στοιχείο υποστήριξης του αιτήματος.
Κατά την εξέτασή του στο ακροατήριο, διάβασε το περιεχόμενο του εν λόγω email, στο οποίο ζητούνταν αύξηση του προϋπολογισμού κατά 200.000 ευρώ, με αναφορές σε «επιστροφή επένδυσης» και στην ανάγκη για «συμμαχίες με όλα τα κόμματα, λόγω επικείμενης κυβέρνησης συνεργασίας».
Ο κατηγορούμενος υποστήριξε ότι χάρη στον Ανδρέα Λοβέρδο η Novartis είχε προνομιακή μεταχείριση. «Υπήρχε ενημέρωση από Λοβερδο για “κούρεμα”. Είχε να διαχειριστεί την καυτή πατάτα, τον ΕΟΠΥΥ… ήταν χρεοκοπημένος. Είχε λοιπόν προνομιακή ενημέρωση ότι θα πληρωθούν με ομόλογα τα χρωστούμενα στις εταιρείες. Εφόσον ήξερε πριν καν ψηφιστεί ότι θα πληρωθεί με ομόλογα, πήγε στην τράπεζα και τους λέει πάρε προμήθεια για να ρευστοποιήσουν… έπιασε στον ύπνο την αγορά. Οι άλλοι όταν βγήκε επίσημα, τα πήραν και δεν ήξεραν τι θα τα κάνουν. Η Novartis το ήξερε και είχε φροντίσει να κλείσει συμφωνία με την Εθνική Τράπεζα. Οι άλλοι έφαγαν μεγάλο κούρεμα… Και όσοι τα κράτησαν, βγήκε το psi και τους πήρε το κεφάλι. Υπήρξαν εταιρείες που έκλεισαν».
Σε σημείο της απολογίας του ξεκαθάρισε πως «για τον Λοβέρδο και τον Σαλμά ο Φρουζής μού είπε πως θα δώσει λεφτά. Ποτέ δεν μου είπε θα δώσω λεφτά στον Σαμαρά ή τον Βενιζέλο. Η εταιρεία έκανε προπαγάνδα για να φαίνεται πως έχει επαφή με πρωθυπουργό. Ουδέποτε μου είπε θα δώσω λεφτά στο Βενιζέλο. Συνυπήρξαν μόνο σε ένα συνέδριο και δεν αντάλλαξαν ούτε ματιά».
Η εισαγγελέας, με τις ερωτήσεις της, έθεσε υπό αμφισβήτηση το αν ο Ανδρέας Λοβέρδος πράγματι παρείχε προνομιακή πληροφόρηση στη Novartis. Ο κατηγορούμενος απάντησε ότι έχει ακούσει πολλά σχετικά, αλλά τόνισε πως δεν είναι στη θέση να επιβεβαιώσει την ακρίβειά τους, καθώς δεν είναι εισαγγελέας. Η εισαγγελική λειτουργός παρενέβη, επισημαίνοντας: «Όταν κάτι το υποθέτουμε ή το φανταζόμαστε, το λέμε ρητά. Δεν το παρουσιάζουμε ως βεβαιότητα».
Μανιαδάκης για Novartis: «Το “story” που στήθηκε εδώ, οι Αμερικανοί δεν το πίστεψαν ποτέ»
Δίκη Novartis: Ευθεία αντιπαράθεση Α. Γεωργιάδη – «Μάξιμου Σαράφη»
