Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ενώσεως επισκέφθηκε την Τετάρτη 6.7.2022 (την επομένη της ανάληψης των καθηκόντων του) το νέο Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Ισίδωρο Ντογιάκο στο γραφείο του, ευχόμενo πέραν των συγχαρητηρίων καλή δύναμη στο δύσκολο έργο του σε μία ιδιαίτερα δύσκολη εποχή για τη κοινωνία, τη δικαιοσύνη και τις αξίες, προσκαλώντας τον περαιτέρω (εφόσον οι υποχρεώσεις του το επιτρέπουν) να κηρύξει την έναρξη του 22ου επιστημονικού της συνέδριου στην Πάτρα στις 9.7.2022
Έγινε ένας γόνιμος διάλογος με ανάπτυξη των εκατέρωθεν θέσεων, όπου με ιδιαίτερη ικανοποίηση διαπιστώσαμε μεγάλη ταύτιση απόψεων σε πολλούς προβληματισμούς και αιτήματα μας.
Καταθέσαμε σχετικό υπόμνημα με ιστορικό της Ενώσεως τις δράσεις και παρεμβάσεις μας στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και το συναρμόδιο σε πολλά θέματα Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, τις Ανώτατες Δικαστικές Αρχές, στις διοικήσεις των Εφετείων και των Πρωτοδικείων Αθηνών και Πειραιώς, στα Καταστήματα Κράτησης (όπως παρέμβαση για αναμόρφωση επισκεπτηρίων), στους θεσμικούς μας εκπροσώπους (Δικηγορικούς Συλλόγους), για διάφορα επιστημονικά και πρακτικά θέματα και προβλήματα της δικηγορίας και του δικηγορικού επαγγέλματος, όπως το θέμα της λειτουργίας των δικαστηρίων (ο κλάδος μας είχε πληγεί περισσότερο από κάθε άλλον, χωρίς να έχει λάβει μάλιστα καμία βοήθεια), προτείνοντας συγκεκριμένες διαδικασίες, για την μηνυτήρια αναφορά για τις μεγάλες φωτιές το περασμένο καλοκαίρι, για το πάρκινγκ στο Κ.Κ. Κορυδαλλού και για τα επισκεπτήρια (βοηθήσαμε και στην αναβάθμιση των), για τον ηλεκτρονικό επαναπροσδιορισμό των υπερχρεωμένων, για την κατάθεση δικογράφων το καλοκαίρι και γενικότερα την περίοδο της πανδημίας, για τις συνθήκες στα δικαστικά μέγαρα, τον κλιματισμό κλπ, ακόμα και για τις γερμανικές αποζημιώσεις (τιμήσαμε την κόρη του Γιάννη Σταμούλη και απευθύναμε πανελλαδικά κάλεσμα σ’ολους τους συναδέλφους που έχουν η χειρίστηκαν τέτοιες υποθέσεις) και πολλά άλλα
Τα κύρια όμως θέματα-προβλήματα που αναπτύξαμε και δεν είναι μόνο δικηγορικά άλλα βάλλουν κατά της δικαιοσύνης συνολικά, είναι τρία, η υποβάθμιση του κύρους της δικαιοσύνης συνολικά, η αναγκαιότητα επιτάχυνσης αλλά και ορθής απονομής της δικαιοσύνης και η τάση αυστηροποίησης των ποινών στην οποία είμαστε αντίθετοι αφού προσβάλει το νομικό μας πολιτισμό.
ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΟΥΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
Προφανώς δεν είμαστε στην καλύτερη περίοδο και ευθυνόμαστε όλοι (και οι τρεις πόλοι) για την υποβάθμιση του κύρους της και οι αιτίες είναι πολλές.
Ο κύριος προβληματισμός όμως που θέλουμε να αναδείξουμε (προφανώς υπάρχουν κι άλλοι λόγοι) και αποτελεί και ενότητα του επόμενου συνεδρίου μας είναι η επικίνδυνη αναβάθμιση των ΜΜΕ και ειδικότερα της τηλεόρασης και των κοινωνικών δικτύων σε συλλειτουργό της δικαιοσύνης.
Είναι μια επικίνδυνη και εσφαλμένη εξέλιξη και θέλουμε εγκαίρως να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα, να σταματήσει ή έστω να περιοριστεί αυτό το φαινόμενο.
Διευκρινίζουμε ότι δεν διαφωνούμε με την δημοσιοποίηση γεγονότων και συμβάντων που έχουν δημοσιογραφικό-δημόσιο ενδιαφέρον, αφού υπάρχει το δικαίωμα πληροφόρησης και πολλές φορές η ερευνητική δημοσιογραφία έχει βοηθήσει στην ανακάλυψη πολύ σημαντικών εγκλημάτων.
Αναφερόμαστε όταν αντιστρέφονται οι ρόλοι και καταργείται το τεκμήριο αθωότητας σε τέτοιο βαθμό ώστε ο κατηγορούμενος και γενικότερα ο κάθε παράγοντας μιας ποινικής δίκης (όπως ο υποστηρίζων την κατηγορία) να χρειάζεται περισσότερο (μάλλον να υποχρεούται) την υποστήριξη τηλεοπτικού καναλιού παρά συνηγόρου, που πολλές φορές δεν είναι και ελεύθερης του επιλογής.
ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
Το δεύτερο σημαντικό θέμα είναι η αναγκαιότητα επιτάχυνσης της δικαιοσύνης. Αντιδράσαμε στο θέμα των αναβολών εκθέτοντας τις απόψεις μας στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, μαζί με νομοτεχνική πρόταση.
Η άποψη μας ήταν ότι η προτεινόμενη διάταξη δεν εξυπηρετούσε τον επιδιωκόμενο σκοπό της επιτάχυνσης της δικαιοσύνης, αφού η καθυστέρηση απονομής της, δεν οφείλεται στα αιτήματα αναβολής που προβάλουν οι συνήγοροι, αλλά στις λοιπές παθογένειες και δυσλειτουργίες της, όπως οι ελλείψεις δικαστών και προσωπικού, υποδομών, μη πληρωμή υπερωριών, υπερφορτωμένα πινάκια κλπ., καθώς και ότι η διάταξη αυτή ουδόλως ωφελεί τους πολίτες αλλά είναι σε βάρος τους, αφού φαλκιδεύονται τα υπερασπιστικά τους δικαιώματα, δοθέντος ότι με αυτό τον τρόπο θα δικάζονται πολλά πλημμελήματα χωρίς δικηγόρο και κακουργήματα χωρίς τον δικηγόρο της επιλογής τους, ήτοι κατά παράβαση του αρ.6 ΕΣΔΑ περί δίκαιας δίκης.
Σημειώσαμε ότι οι συνήγοροι αιτούνται αναβολής λόγω κωλύματος στο πρόσωπο τους, είτε για προσωπικό λόγο (ασθένειας κλπ) είτε (και κυρίως) όταν βρίσκονται σε άλλο δικαστήριο, πολλές φορές και σε άλλη πόλη, υπερασπιζόμενοι άλλους εντολείς των, προκειμένου να είναι παρόντες και να μπορέσουν να υπερασπίσουν επιμελώς και προσηκόντως τα συμφέροντα και του εντολέα τους στο δικαστήριο που ζητούν αναβολή, κάτι που δεν μπορεί να προσφέρει ούτε άλλος συνεργάτης του γραφείου τους, ούτε αυτεπαγγέλτως διοριζόμενος δικηγόρος, ειδικά στις δυσχερείς υποθέσεις, αφού ο κάθε εντολέας στα πλαίσια της δίκαιας δίκης δικαιούται να έχει τον συνήγορο της επιλογής του.
Η Ένωση μας πιστεύει ότι πολλές από αυτές τις δυσλειτουργίες θα μπορούσαν να επιλυθούν με τον διάλογο και τον αλληλοσεβασμό από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς-συλλειτουργούς της δικαιοσύνης και όχι με αιφνιδιασμούς από το Υπουργείο που προκαλούν όπως και η για επικοινωνιακούς λόγους νομοθέτηση, μεγάλη ανασφάλεια δικαίου, τόσο στο νομικό κόσμο όσο και γενικότερα στην κοινωνία. Τελικά ως γνωστόν πέρασε το νομοσχέδιο για τις αναβολές τροποποιημένο, εξέλιξη που δεν μας ικανοποιεί.
Η Ένωση μας σκοπεύει περαιτέρω να μελετήσει επεξεργαστεί και υποβάλει αρμοδίως, προτάσεις που αφορούν και θα βελτιώσουν την ταχεία (και ορθή) απονομή της ποινικής δικαιοσύνης και ειδικότερα την επέκταση της διασύνδεσης των δικαστηρίων πανελλαδικά, της μαγνητοφώνησης των πρακτικών (εντός της οποίας πρέπει να ενσωματωθούν πέραν της αποδεικτικής διαδικασίας, τουλάχιστον οι πρόταση του Εισαγγελέα και ενδεχομένως και οι αγορεύσεις των συνηγόρων), αλλά και της ταχείας απομαγνητοφώνησης με χρήση νέων τεχνολογιών, την ψηφιοποίηση των αναγνωστέων εγγράφων και των αποφάσεων, την επέκταση των διαδραστικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών (πιστοποιητικά πορείας, εισαγγελικές προτάσεις, αιτήσεις 497, δοσοποιήσεις, δηλώσεις προς υποστήριξη κατηγορίας κλπ) ακόμα και την ηλεκτρονική υποβολή εγκλήσεων, εξηγήσεων και υπομνημάτων μέσω του portal της Ολομέλειας με χρήση της υφιστάμενης ηλεκτρονικής υπογραφής, κλπ. Επίσης ότι θα πρέπει να γενικευτεί η χρήση του ηλεκτρονικού εκθέματος και ο χρονικός καταμερισμός των υποθέσεων.
ΑΥΣΤΗΡΟΠΟΙΗΣΗ
Το τρίτο θέμα αφορά στην διαμορφούμενη τάση γενικότερης αυστηροποίησης των ποινών, παρά το γεγονός ότι η αυστηροποίηση μας εξυπηρετεί επαγγελματικά και ειδικότερα στην κάθετη αντίδραση μας για το αρθρο 187 παρ.6 ΠΚ.
Πιστεύουμε ότι το έγκλημα τρέφεται από την αυστηρότερη ποινή και γίνεται πιο σκληρό. Ο έγκλειστος εγκληματίας που ξέρει ότι δεν θα επανέλθει ποτέ στην κοινωνία, δεν προσπαθεί να συμμορφωθεί αφού δεν προσβλέπει σε κοινωνική του επανένταξη.
Όπου εφαρμόστηκε διεθνώς η αυστηροποίηση (βλ.Η.Π.Α. αλλά και Ευρώπη), είχε σύμφωνα με τις στατιστικές αντίθετα αποτελέσματα από την επιδιωκόμενη μείωση της εγκληματικότητας.
Η επιλογή και εφαρμογή αυστηρών ποινών δεν αποδεικνύεται ότι επιφέρει απτά γενικοπροληπτικά αποτελέσματα, ενώ ταυτόχρονα η επιδείνωση των όρων έκτισης ουδόλως πλήττει τον δείκτη υποτροπής των κρατουμένων.
Το αίτημα για κατάργηση ή και δραστική συρρίκνωση του θεσμού της υφ’όρον απόλυσης οδηγεί αναπόδραστα σε οριζόντιους αποσυμφορητικούς νόμους στα αμέσως επόμενα έτη, ακυρώνοντας έτσι τελικά κάθε επιδιωκόμενο αντεγκληματικό αποτέλεσμα.
Η Ένωση μας πιστεύει ότι αυστηροποίηση των ποινών και του τρόπου της έκτισης των, αποτελεί ομολογία αποτυχίας του σωφρονιστικού συστήματος.
Αν πραγματικά ενδιαφέρεται η πολιτεία να μειώσει την εγκληματικότητα, οι απειλούμενες και επιβαλλόμενες ποινές πρέπει να είναι μετριοπαθείς, για να εξανθρωπίζουν τους εγκληματίες και να εξορθολογίζουν το εγκληματικό φαινόμενο μειώνοντας τον δείκτη της εγκληματικότητας.
Στο δε επίπεδο της έκτισης των ποινών να ουσιαστικοποιήσει τα κριτήρια της υφ’όρον απόλυσης να μεριμνήσει για την κατάλληλη και έγκαιρη προετοιμασία εντός των φυλακών για τους κρατούμενους που επίκειται να απολυθούν με όρους και στη συνέχεια η έμπρακτη υποστήριξη τους. (Χαρακτηριστική η 16/399/2019 απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης με την οποία προσελήφθησαν στα καταστήματα κράτησης 440 φρουροί, και 25 μόνο κοινωνικοί λειτουργοί, 5 ψυχολόγοι και 5 κοινωνιολόγοι).
Τέλος και για τα θύματα των εγκληματικών πράξεων η πολιτεία θα μπορούσε να επιτείνει την επιτήρηση των αποφυλακισμένων κατά το χρόνο της δοκιμασίας και να αναβαθμίσει τα δικονομικά και ουσιαστικά δικαιώματα των θυμάτων
Αυτές ήταν κάποιες πρώτες επισημάνσεις στην πρώτη μας θεσμική επαφή με το νέο Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου σε ένα ιδιαίτερα φιλικό και ευχάριστο κλίμα που διήρκεσε πάνω από μια ώρα. Ο κ.Εισαγγελέας ευχαρίστησε το ΔΣ της Ενώσεως την οποία όπως χαρακτηριστικά είπε παρακολουθεί τα τελευταία χρόνια με ενδιαφέρον στις σημαντικές επιστημονικές και μη δράσεις και παρεμβάσεις της, ζητώντας μας αρωγούς στην προσπάθεια του, να επιζήσει και να λειτουργήσει σωστά η Δικαιοσύνη, πέρα από κάθε δυσκολία και σκοπιμότητα. Η Ένωση μας πραγματικά θέλει να συμβάλει στην αναβάθμιση του θεσμικού ρόλου της δικαιοσύνης συνολικά, που απαιτεί πέραν των άλλων και την αποδοχή απ’ολους του θεσμικού ρόλου του δικηγόρου, ως ισότιμου συλλειτουργού της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
