Το επίκαιρο για την Ελλάδα θέμα των συστηματικών παρακολουθήσεων πολιτών από τις μυστικές υπηρεσίες απασχόλησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στη Απόφαση που εξέδωσε σήμερα επί των υποθέσεων Pietrzak και Bychawska-Siniarska και λοιποί κατά Πολωνίας.
Του Αλέξη Αναγνωστάκη, Ποινικολόγου, Μέλος Δ.Σ. Ένωσης Ευρωπαίων Ποινικολόγων
Ο πρώτος προσφεύγων Mikolaj Pietrzak είναι ποινικολόγος στην Πολωνία και Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Βαρσοβίας. Οι λοιποί είναι ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα.
Κοινό τους χαρακτηριστικό τυγχάνει η έντονα κριτική τους στάση απέναντι στην προηγούμενη Κυβέρνηση και στις προσπάθειες χειραγώγησης της Δικαιοσύνης, που καταγγέλουν.
Δια της προσφυγής τους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων παρέθεταν πως έχουν έντονες και δικαιολογημένες υποψίες πως οι κρατικές αρχές παρακολουθούσαν τις επικοινωνίες τους, ειδικά όσον αφορά την επαγγελματική και πολιτική τους δράση.
Παρά τα συνεχή αιτήματα και τις προσπάθειες να μάθουν το λόγο και τις λεπτομέρειες της παρακολούθησης, οι αρχές αρνήθηκαν να το πράξουν επικαλούμενες το απόρρητο της δράσης των μυστικών υπηρεσιών.
Με τη σημερινή του απόφαση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο διαπίστωσε τριπλή παραβίαση του δικαιώματος ιδιωτικότητας και προσωπικής ζωής των προσφευγόντων, όπως κατοχυρώνεται από το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. .
Τούτο διότι, μεταξύ των άλλων, η μέχρι τώρα ισχύουσα νομοθεσία στην Πολωνία δεν επιτρέπει στα θύματα τη δυνατότητα να τύχουν πληροφόρησης για την ύπαρξη και τους λόγους της παρακολούθησης, καθώς και τη δυνατότητα περαιτέρω προσφυγής στην Αρχή ή στο Δικαστήριο για αυτό το λόγο.
Επίσης, συνάγεται πως η απόφαση για την παρακολούθηση θα πρέπει να λαμβάνεται με πλήρη αιτιολόγηση των λόγων αυτής από Δικαστικό όργανο.
Η πολωνική νομοθεσία δεν περιλαμβάνει τις αναγκαίες εγγυήσεις προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων που θα βρεθούν υπό παρακολούθηση, με υπαρκτό τον κίνδυνο αυθαιρείας ή κατάχρησης. Τέλος τα δεδομένα της παρακολούθησης διατηρούνται από τις υπηρεσίες για απροσδιόριστο χρόνο, σε παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας και του δικαιώματος προσωπικής ζωής .
Η υπόθεση διαθέτει και ελληνικό ενδιαφέρον καθώς ο γνωστός Έλληνας Ποινικολόγος Αλέξης Αναγνωστάκης παραστάθηκε στην ακροαματική διαδικασία της υπόθεσης, εκπροσωπώντας την Ένωση Ευρωπαίων Ποινικολόγων.
Η Ένωση Ευρωπαίων Ποινικολόγων κλήθηκε από το Δικαστήριο ως παρεμβαίνον τρίτο μέρος, προς διαφώτιση των πτυχών της υπόθεσης.
Μετά την έκδοση της Απόφασης και το σκεπτικό αυτής, ο κ. Αναγνωστάκης πιστεύει πως η υπόθεση διαθέτει πολλές και έντονες ομοιότητες με την ελληνική υπόθεση των παρακολουθήσεων. Κοινό σημείο αποτελεί η αδιαφάνεια της δράσης των μυστικών και άλλων υπηρεσιών και η άρνηση πληροφόρησης επί των λόγων παρακολούθησης. Η γενική επίκληση του “απορρήτου εθνικής ασφαλείας” πλέον δεν αρκεί προς τούτο.
Με αυτά τα δεδομένα, η καταδίκη της Ελληνικής Κυβέρνησης, σε περίπτωση που η υπόθεση των παρακολουθήσεων φτάσει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αγγίζει τη βεβαιότητα.
