Στη δίκη για τις παράνομες παρακολουθήσεις συνεχίστηκαν οι καταθέσεις με τον μάρτυρα Στέφανο Γκρίτζαλη, μέλος της ΑΔΑΕ την περίοδο των επίμαχων γεγονότων. Η μαρτυρία του επικεντρώθηκε τόσο στα πρώτα ευρήματα για το λογισμικό Predator όσο και στις προσπάθειες της ΑΔΑΕ να διερευνήσει τις σχετικές υποθέσεις.
Ο κ. Γκρίτζαλης ανέφερε ότι η πρώτη επίσημη καταγγελία για το Predator ήταν εκείνη του Νίκου Ανδρουλάκη το 2022. Κλιμάκιο της ΑΔΑΕ πραγματοποίησε έλεγχο στη Nova, όπου εντοπίστηκαν νόμιμες εντολές επισύνδεσης από την ΕΥΠ, χωρίς όμως να βρεθεί άμεσα ίχνος του κακόβουλου λογισμικού. Μέσω διαδικασίας trace back εντοπίστηκαν ο αριθμός που είχε αποστείλει το μολυσμένο SMS καθώς και η πιστωτική κάρτα με την οποία είχε αγοραστεί το πακέτο αποστολών. Τα στοιχεία αυτά διαβιβάστηκαν στην Εισαγγελία. Ιδιαίτερα σημαντική, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν η διαπίστωση ότι την ίδια ημέρα στάλθηκαν παρόμοια SMS και σε άλλα πρόσωπα — κάτι που θα μπορούσε να είχε ανοίξει ευρύτερη έρευνα εφόσον υπήρχαν περισσότερες καταγγελίες.
Η συνεργασία με την ΕΥΠ
Για τη συνεργασία με τη νέα τότε διοίκηση της ΕΥΠ, ανέφερε ότι αρχικά ενημερώθηκαν πως δεν ήταν δυνατό να δοθούν πληροφορίες για τους φακέλους Ανδρουλάκη και Κουκάκη. Σε επόμενη συνάντηση η ΕΥΠ επικαλέστηκε απόρρητο και δεν επιβεβαίωσε την ύπαρξη σχετικών εγγράφων. Υπογράμμισε επίσης ότι η ΑΔΑΕ ποτέ δεν παρέλαβε φάκελο από την ΕΥΠ, απλώς αντιστοιχούσε τους αριθμούς των παρακολουθουμένων με τις υπάρχουσες εισαγγελικές διατάξεις — κάτι που, για Ανδρουλάκη και Κουκάκη, δεν συνέβη αφού δεν τους κοινοποιήθηκαν τέτοια έγγραφα.
Έντονη συζήτηση υπήρξε και για το ΚΕΤΥΑΚ, μετά τα δημοσιεύματα ότι εκεί φιλοξενούνταν συστήματα του Predator. Ο μάρτυρας εξήγησε ότι ήταν εξαιρετικά απίθανο να βρεθεί κάτι σε έναν έλεγχο που είχε προαναγγελθεί. «Αν ήμουν διοικητής», σχολίασε σκωπτικά, «θα είχα το predator στο πορτμπαγκάζ μου». Κανένας υπολογιστής δεν ανοίχθηκε, καθώς -όπως είπε- ένα πραγματικό σύστημα Predator μπορεί να μεταφερθεί εύκολα, ενώ ο πλήρης έλεγχος ενός πολυώροφου κτιρίου θα ήταν πρακτικά αδύνατος και χωρίς ουσία.
Ο κ. Γκρίτζαλης έκανε επίσης σαφή διάκριση ανάμεσα στη νόμιμη παρακολούθηση της ΕΥΠ (που περιορίζεται στην καταγραφή συνομιλιών) και τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού, όπως το Predator, το οποίο παρέχει πλήρη πρόσβαση στη συσκευή. Κατά την άποψή του, η ΕΥΠ θα μπορούσε, εάν υπήρχε σοβαρή επιχειρησιακή ανάγκη, να ξεκινήσει με νόμιμη παρακολούθηση και μόνο αν προέκυπταν κρίσιμα στοιχεία να προχωρήσει σε χρήση ενός τόσο ακριβού εργαλείου.
Σχολιάζοντας δηλώσεις άλλων μελών της ΑΔΑΕ ότι «δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο», απάντησε ειρωνικά ότι τέτοιου είδους απόλυτες διαβεβαιώσεις «είναι για βράβευση». Τόνισε ότι καθοριστικό πρόβλημα υπήρξε η απουσία εντολής ελέγχου για τους 92 στόχους της περιβόητης λίστας· με στοιχεία για τον χρόνο λήψης των SMS θα ήταν δυνατή πιο ολοκληρωμένη έρευνα.
Η λειτουργία του Predator
Σε τεχνικό επίπεδο σημείωσε ότι το Predator δεν λειτουργεί μόνο από τον αποστολέα των SMS, αλλά και μέσω της εταιρείας που το υποστηρίζει, αφού το λογισμικό αποθηκεύει δεδομένα. Αυτό καθιστά την υπόθεση πολύ πιο σοβαρή, ειδικά όταν στόχος μπορεί να είναι υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος, όπως υπουργός Εξωτερικών.
Κατά την εξέτασή του από την Εισαγγελέα, ανέφερε ότι η πλατφόρμα αποστολής μολυσμένων SMS βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη και απαιτούσε κανονική εγγραφή, κάτι που -κατά τον ίδιο – δείχνει ότι ο δράστης ήταν «άνετος και με θράσος», αφού δεν επέλεξε ανώνυμο τρόπο. Για τις περιπτώσεις πολιτών στους οποίους η ΑΔΑΕ απαντούσε ότι δεν διαπιστώθηκε παραβίαση, διευκρίνισε ότι δεσμευόταν από οδηγία του Αρείου Πάγου, σύμφωνα με την οποία δεν μπορούσε να ενημερώσει αν δεν υπήρχε απόδειξη παρακολούθησης.
Όσον αφορά το ΚΕΤΥΑΚ, σημείωσε πως οι μόνοι υπάλληλοι της ΕΥΠ που εμφανίστηκαν ήταν η γραμματέας του διοικητή, οι υπόλοιποι ήταν προσωπικό του ίδιου του ΚΕΤΥΑΚ, το οποίο έμοιαζε να βρίσκεται σε φάση προετοιμασίας για νέα υποδομή.
Κλείνοντας, ο μάρτυρας δήλωσε ότι η ΑΔΑΕ δεν αναζητούσε το ίδιο το Predator αλλά το φυσικό πρόσωπο που έστειλε τα SMS. Το όνομα της Intellexa το έμαθαν από τον Τύπο, ενώ όλα τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν διαβιβάστηκαν στην Εισαγγελία. Κυρώσεις στην ΕΥΠ δεν επιβλήθηκαν λόγω αλλαγής της σύνθεσης της Ολομέλειας της ΑΔΑΕ.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η τοποθέτησή του σχετικά με την προπληρωμένη κάρτα που χρησιμοποιήθηκε για τις αποστολές. Χαρακτήρισε «αδιανόητο» τον ισχυρισμό ότι κάποιος τρίτος χρησιμοποίησε την κάρτα χωρίς γνώση του κατόχου, επισημαίνοντας ότι «pin και κάρτα πάνε μαζί». Τόνισε ότι τέτοιοι ισχυρισμοί «δεν θα γίνονταν δεκτοί ούτε σε προπτυχιακό επίπεδο» και υπενθύμισε ότι η Εθνική Τράπεζα έχει διαψεύσει επισήμως πως μπορούν να ενεργοποιηθούν προπληρωμένες κάρτες χωρίς ταυτοποίηση μέσω SMS στον κάτοχο.
Δίκη για υποκλοπές: Οι καταθέσεις Νίκου Ανδρουλάκη και Όλγας Γεροβασίλη
