Στις 25 Ιουνίου 2023 διεξήχθησαν οι δεύτερες εθνικές εκλογές, αποτέλεσμα των οποίων ήταν η σύσταση οκτακομματικής Βουλής. Ένα εκ των 8 αυτών κομμάτων, για το οποίο μάλιστα διεξάγεται μεγάλη συζήτηση στο δημόσιο βίο, αλλά συνάμα επικρατεί και μία σύγχυση στην κοινή γνώμη, είναι το κόμμα «Σπαρτιάτες».
Η μεγάλη αυτή συζήτηση δεν θα διεξήγετο, αν το εν λόγω κόμμα δεν το είχε στηρίξει δημόσια ο κατάδικος πρώην βουλευτής, της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή», Ηλίας Κασιδιάρης. Σημειωτέον, ότι η στήριξη αυτή έγινε αφότου το συγκεκριμένο κόμμα έλαβε την έγκριση του Αρείου Πάγου, ώστε να κατέλθει και να συμμετάσχει στις εκλογές∙ αν αυτή η δήλωση στήριξης είχε γίνει σε προγενέστερο της έγκρισης στάδιο, τότε τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά και πιθανότατα δεν θα συζητούσε κανείς στη χώρα σήμερα για το θέμα αυτό.
Συνεπώς, προκύπτει ένα κομβικό ερώτημα: Είναι ο Η. Κασιδιάρης, πέραν από υποστηρικτής του εν λόγω κόμματος, συμμετέχων καθ΄ οιονδήποτε τρόπο στη διοίκηση του κόμματος «Σπαρτιάτες»; Με άλλα λόγια εξηπατήθη το Ανώτατο Δικαστήριο (Άρειος Πάγος); Αν η απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι καταφατική, τότε ανακύπτει το εξής επόμενο ερώτημα: Τί μέλλει και τί δεῖ (νομικώς) γενέσθαι;
Βάσει του ισχύοντος νόμου 4804/2021 (άρθρα 93 & 94, ΦΕΚ Α 90/5.6.2021), ορίζεται ότι καταδικασθέντα για εγκληματική οργάνωση πρόσωπα, απαγορεύεται να ασκούν ή να συμμετέχουν στη διοίκηση πολιτικών κομμάτων, ενώ παράλληλα προβλέπει ότι τέτοια κόμματα απαγορεύεται να συμμετάσχουν σε εκλογές και ως εκ τούτου να εκλέξουν βουλευτές. Εδώ πρέπει να γίνει η εξής διάκριση: Το Σύνταγμα της Ελλάδος, ο υπέρτατος εθνικός νόμος, προβλέπει στο άρθρο 51 παρ. 3 εδ. β΄, τρεις περιπτώσεις περιορισμού του εκλογικού δικαιώματος (εκλέγειν), μεταξύ των οποίων και της αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα, ενώ βάσει του άρθρου 55 παρ. 1, για να φέρει κάποιος το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, θα πρέπει απαραιτήτως να έχει τη νόμιμη ικανότητα να εκλέγει, συνεπώς να πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 51 παρ. 3 εδ. β΄. Τούτων γραφέντων προκύπτει ότι βάσει Συντάγματος ο Η. Κασιδιάρης θα μπορούσε, αφ’ ης στιγμής δεν έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, να συμμετέχει στις εκλογές, ως ανεξάρτητος βουλευτής και μόνο. Ο προαναφερθείς νόμος όμως, ο οποίος εξειδικεύει ως κοινός νόμος το Σύνταγμα, ορίζει ότι πρόσωπο το οποίο έχει καταδικαστεί, μεταξύ άλλων, για συμμετοχή και δράση σε εγκληματική οργάνωση, σε οποιονδήποτε βαθμό, όπως στην περίπτωση Κασιδιάρη με την υπόθεση της Χρυσής Αυγής, τότε αυτό το πρόσωπο απαγορεύεται να ασκεί διοίκηση κόμματος. Άρα με απλά λόγια, αν ο Η. Κασιδιάρης εν προκειμένω αποδειχτεί ότι συμμετέχει είτε άμεσα είτε έμμεσα στη διοίκηση του κόμματος «Σπαρτιάτες», τότε αυτομάτως προκύπτει νομικό πρόβλημα. Για αυτή την «απόδειξη» είναι καθ’ ύλην αρμόδιο το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) του άρθρου 100 (Σύνταγμα), το οποίο θα δράσει ως Εκλογοδικείο, σύμφωνα με το άρθρο 58 (Συντάγματος). Η διαδικασία προβλέπει ότι κατόπιν ενστάσεως οποιουδήποτε εκλογέα, εντός των περιφερειών, που έχουν εκλέξει βουλευτές αυτού του κόμματος, το ΑΕΔ δύναται, αν τα στοιχεία φυσικά το επιβάλλουν, να ακυρώσει την εκλογή των βουλευτών αυτών. Με άλλα λόγια, αν το ΑΕΔ κρίνει, βάσει στοιχείων, ότι υφίσταται υποκρυπτόμενη ηγεσία, εκ μέρους του Η. Κασιδιάρη τότε μπορεί να ακυρώσει την εκλογή των βουλευτών των «Σπαρτιατών». Ένα στοιχείο π.χ. που αναντίρρητα θα συνεκτιμήσει το ΑΕΔ, αν φτάσει μια τέτοια αίτηση ενώπιόν του, είναι, ότι πρώην στελέχη της «Χρυσής Αυγής» συμμετέχουν στους «Σπαρτιάτες» και συνεπώς προκύπτει καταρχήν άρρηκτη σχέση με τον καταδικασθέντα Η. Κασιδιάρη∙ στοιχείο αποχρών, το οποίο καταδεικνύει έστω έμμεσο επηρεασμό των βουλευτών αυτών.
Περαιτέρω, πρέπει να αναφερθεί ότι η ορκωμοσία των εν λόγω βουλευτών δεν επηρεάζει, εις ουδεμία των περιπτώσεων, την προαναφερθείσα διαδικασία, η οποία, σε κάθε περίπτωση, έχει προθεσμία 15 ημερών από την οριστικοποίησή της.
Στην περίπτωση, όμως, που το ΑΕΔ πράγματι επιληφθεί μιας τέτοιας υπόθεσης και μάλιστα αν υποθέσουμε ότι ασκείται ένσταση και για τις 12 περιφέρειες, στις οποίες εξελέγησαν βουλευτές των «Σπαρτιατών», και, βάσει στοιχείων, κρίνει ότι η πραγματική ηγεσία ασκείται από τον Η. Κασιδιάρη, τότε θα ακυρώσει την εκλογή αυτών των 12 και οι έδρες τους θα παραμείνουν αδιάθετες, έως ότου διατεθούν στους βουλευτές των υπολοίπων κομμάτων που εισήχθησαν στο Κοινοβούλιο. Επειδή η Νέα Δημοκρατία έχει ήδη λάβει το λεγόμενο «bonus» των 50 εδρών, οι έδρες αυτές θα διατεθούν στα υπόλοιπα κόμματα, βάσει της απλής αναλογικής.
Επειδή υπάρχουν διάφορες απόψεις, που υποστηρίζουν ότι μια τέτοια διαδικασία και μια τέτοια απόφαση θα συνεπήγετο επανάληψη εκλογών, η εκτίμηση του γράφοντος είναι ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε ευθεία προσβολή στη λαϊκή κυριαρχία, του θεμελίου του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση αυτό, όπως και τα υπόλοιπα συναφή ζητήματα, αν τελικά ανακύψουν, η Δικαιοσύνη είναι εκείνη που θα αποφανθεί.
Νίκος Γ. Σταύρου
Δικηγόρος & Πολιτικός Επιστήμων
Υποψήφιος Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου
